Tuesday, December 7, 2010

Naupang inawmlemna

               A hminga pa han niha fapa han neih ve meuh chuan ka tlangval lai ang ngawt kha a lo ni ta lo tawp mai. Fa te'n duhzawng an lo ngah a, neihin a tlin vek loh vangin an ngen leh itzawng apiang lei sak thei ka ni si lo. Duh pawh ni ila lei sak vek theih ni hek lo le, an inawm tlei vena tur thil enge maw a siama siam sak ve a tul tlat thin. Han len chhuah nikhuaa "A pa, saw tiang saw ka thiante paw'n an nei asin, min la lei sak ve rawh aw," tia an han ngen chang hi chuan, duh duh lei sak thei dinhmuna din ka chak thin. Naupang lah hian ka phu lohvin min lo ngai ropui a, an duh zawng apiang lei sak thei emaw min ti tlat thin hi, fa te tana Pa kan ropui ve na pakhat a ni maiah ka ngai. Naupang hian mamawh an nei a, awh zawng an nei bawk. Thiante neih ang neih ve chak tlatna hiu naupang zia a lo ni. An inawm tlei ve na tur thil te hi chu, an itzawng a ni thei thova, mahse an mamawh ve tlatin ka hre thin. A changin motor lem an ti, a chang leh tri-cycle an ti, pipu an ti, tawlhpahrit an ti, ball an ti, puzzle rem chi te kha ka va han lei zing tak em. Mizo Kids monthly magazine kha an tleipui em em a, lei tur a awm ta lo kha ka fa te hian an ui khawp mai.

A siama siam ngei:

            Tunlaiah toys chi hrang hrang lei mai tur a tam tawh a, nu leh pa tan a samkhai hle. Pawisa a awm anih phawt chuan a lei tur lam kha chu a awm ve mai zel. An inawmlemna, an khalha an tleipui tur tam tak hi chu a siama siam sak ve theih mai a awm nual a. Company in uluk taka a siamsa, dak nalh thlarh ang te hi chu tluk phak ve lo mahse, a siama siam ngei chu naupang pawhin nuam an ti a, activity an neih ve kha an hlimpui em em thin. Siamsak dawn te hian an phur em em thin a, chu chu a hlut ve na pakhat a ni bawkin ka hria. Pipu  (swing) pawh plastic atanga siam ka leisak a, chu ai chuan a pute inhnuaia pipu suih chawpa uai nuam an ti zawk tlat zel.

               Tuk khat chu ka fapa in mi lehkhachaih chaih lai a hmu a, a it ve ta tlat mai le. Siam ve a ngen ta tlut tlut mai. Vanneihthlak takin lehkhachaih siam ber kher chu harsa ka lo tih loh thin tak a ni a. Paper kan lei a, kan siam zung zung a, a chaih thlawk ve ta mai. Hemi tum hian amah aiin ka hlim zawk hial maithei.

               Vawikhat chu tawlhpahrit siam an ngen mauh mai le. Hei zet hi chu mistiri hna a ni ta. Ngiau phek ka lei a, kan pafain kan nawr mam tir a, chumi hnuah sand paper size hrang hrangin kan hru mam vek a. A rel kan siam leh a. A rel kan siam zawh meuh chuan engtin tin emaw an tawlh ve leh thei chu a ni ta mai. Tawlhpahrit hi a dahna a buaithlak deuh a; rem leh rem lovin verandah ah kan dah a; an tawlh taima ania aw.....Thla thum vel chhung chu an tawlh regular khawp mai a, chumi hnuah erawh an tuipui ta lo deuh a, hmun a awh zauvin a lo hnawksak deuh bawk nen ka vaw thiat leh ta a.

               Rubber band perh chhuahna tur silai kan han siam leh a. Hei hi chu a simple bawk a, awlsam tein kan siam leh mai. A ho hle na a, a nau zawk hian a lawm bawk a ni ang, rubber band a vuah a, a kap a kap ve mai.




Buk lem kan sa:

               Buk lem sak an ngen leh ta tlat mai. Ka rinai daihin buk lem sak hi a lo hautak ve reuh a. Dawra an zawrh lai leisak mai ka tum deuh ut ut hman a, mahse an tuipui rei ka rin loh vangin anmahni hova sak ve ngei chu kan tum leh ta a. "Buk lem kan sa dawn" an tia, an phur ngei mai. Mau kan phel a, thirzai hmangin kan tawn khawm a, a ruhrel chu engtin tin emaw killi nei chuan kan chhuah ve ta mai a. Thirzai hmanga tawn hi a lo nghet vak lova, chuvangin a rel pawimawh lai chu rubber dum hmangin ka vet tha leh vek a. A bang leh a chung khuh atan parda puan kan hmang a, a kawngkharah parda hlim theihin kan zar leh a; a chhuatah green board kan phah bawk a. Bukte kan sa chu a ni ve leh ta reng mai. Bukte ah an inkawm a, an unau te nen an inlem a, lehkhabu an kenglut a, milem an ziak a, an zai a, an tawm reng a ni deuhthaw mai. Buktea chaw ei te kha a tui bik anih ka rin sak ve tawp.


                                  Bukte chhung lam thla: a pawn atanga a thla ka lo laksak lo kha aw.

Thal kan siam:

              Robin Hood thawnthu kan sawi atang te leh TV atang tein thal an pai lai te, an kap lai te, an inkahsiak te a hre ve a, thal siam a ngen leh ta mauh mai le. Thal siam kher kher hi chu ka naupan laiin ka hnehsawh bawk a, siam ka awlsam khawp mai. Rawnal ka phel a, ka suih sak a. Khawlla lian ka hrual sak a, a hrui atan kan hmang a. Thal mu tak erawh hi suih a har ru phian a. A ngil a ngai a, a mum that a ngai bawk a, a mam tha hle bawk tur a ni. Kan naupan lai chuan a hmawr zum ah hiam rifle mu ruak kan hmang thin a; chutiang chu ka nei tawh lo chu ni pakhat bawk mahse, intihpalh laka ven nan, a hmawr tawngin ka siam sak a. Thal hrui ah a inbah ngheh theih nan a hmawr lehlam ka zai kak a, chumi hnuai ah chuan thal fang chu a sir tawn tawnah ka zai kak a, boruaka a kal ngil theih nan arhmul shape ang taka cheh kual plastic pahnih nghet takin ka tawn bet bawk a. Rin ai takin a kah pawh a dik phian. Thal kah hi a nuam a ni ang, kan pafa in kan kap tlut tlut mai. Mahse, naupanga thuchang, chuti teh vakin a tuipui rei lutuk lem lova.





Sairawkherh kan siam:

               Sairawkherh a ngen leh ta tlat mai. Sairawkherh siam hi a har lem lova, mahse a ninawm ve tlat. Sairawkherh kak tur thingkak zawn phawt a ngai a, chutah uluk taka suih a ngai a. A fan tur kan lei phawt a, chumi hnuah pheikhawk siam hnenah savun them kan dil leh a. Chumi hnuah chuan sairawkherh dik tak kan siam peih ta. A perh thiam ve nghal mai bawk a. Marble pocket lian khat ka leisak a, a perh tlut tlut mai.




Rohlu ber fanau te hi:

               Naupang thil ngen apiang tihsak zel hi a tha ber lo tih chu ka hria. An thil ngen te tihsak zel phei chu tih loh tawp tur a ni tih hi mi te sawi ka hre fo thin. Mahse fa han neih ve meuh chuan an thil ngen tihsak thei lo nih chu a nuam miah lo. Harsa tak pawh nise tihsak hram hram ka tum thin. An tana thalo leh pawi tur thil, nakina an nunkawng hruai khawlo thei tur thil te anih lem loh chuan tihsak zel hi a pawina ka hre lem lo. Naupang hian an nu leh pa te hi min han dah sang mai mai khawp a, engkim tihsak theitu angah hial min ngai thin. Tih sak lo ila, tu dang tehlul in nge tihsak ta ang le? Zirtir lo ila, tuin nge zirtir chuang ang? Enkawl uluk lo ta ila, ka thenawmpa in min enkawl sak dawn hauh si lo. Naupang hian kawng hnih zawh tur an nei, kawng dik leh kawng dik lo. Kawng diklo chu a kawng a nuam a, zawh a awlsam a, zawhtu pawh an tam; kawng dik erawh a kawng a bumboh a, a kawng a zim a, a chhukchho in zawh a hahthlak hle bawk. Naupangin hringnun kawng dik a zawh theihna tur hian tan lak a va ngai nasa dawn tak em. Ka fa te hi mite hmuh ah chuan engmah ni lo mahse keia tan chuan rangkachak, lunghlu, rosum leh tangka aiin an hlu zawk. Heng rohlu tak tak te hi ka fawr san ziai ziai thei dawn em ni? Pathianin ka hmaah ka tihtur min chhawp sak a, chu chu rangkachak leh lunghlu ai pawha hlu zawk ka fate hi nunkawng dika hruai turin tihtur min tuk a ni. A va huphurhawm tak em. Kei ve tehlul hian ka fate hi hlawhtlinna tlang chhip ka chuan chhuah pui zo lo ang tih ka hlau thin mang e.


Thubelh:

              Thuziak hi ka eizawnna a ni ve lo va, chuti chung pawha eng eng emaw ziak theia ka awm hi ka vannei thlawt e. Chhangchhe tak chunga thuziak erawh, rilru han insawr bingna hun a awm lova; thu kal lam-haw lam thliar hran theih mang loh khawpa um-elh a ziak chang pawh a tam lo thei thin lo. Ka thuziak tlawm tak tak te hi thiante min fak sakna azara lang mawi ve mai mai ani tih ka hai reng reng lo.


35 comments:

  1. Hotupa chu, Pa tha tak , fate ngaihsak tak pa i nih dawn hi! Bazara ami, lei ngawt ai chuan fate tan chuan a hlu zawk ngei ang. Kan tetlaia ka pa in kawlthei zar hmanga silai lem min siamsak kha tun thleng hian ka la theihnghilh thei lo !

    Toys hi ho viau hian ak hre thin a, hnamdang kan thiante hian an ngaipawimawh khawp mai. Inawmtleina anih mai bakah hian, toys awmze nei tak tak, zirlai tam tak pe thei hi a lo awm ve leh zel a. Entirnan: motor lem thiah sawm theih, inlem thiah sawm a, remkhawm leh ang chi te hi alo tha dawn khawp alo ni.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Nang nge nge, ka blog a ka thuziak te min hlutsak thiam a, i chungah ka lawm khawp mai. Naupang inawmlemna tur nei lo naupang tam tak an awm thin. Heng ho hi an thu ngawih ngawih dawn em ni? Vawikhat pawh, ka fapa hi F1 car lem (toy) ka lei sak a. Ka lei tukah a thianpa lo lengin a hawn ru daih. A thianpa kha, a nu leh pa te'n an leisak ngai lova, chuvang chuan a awt ngawih ngawih ni ngei tur a ni. Naupang tan chuan toys hi a lo hlu takzet a ni. Puzzle toys ngat phei hi chuan naupang ah creativity a siam thei tlatin ka hria.

      Delete
  2. Pu Cari, Mizo Kids a awm tawh lo va, mahse, naupang thawnthu tha tak tak ziahna chanchinbu thlatin chhuak Beramno kha chu a la awm kha maw..

    I fate tan pa nih i tling âwm ngawtin ka ring. Fa neihte pawh min tichâk rum rum mai! Heti ang khawpa mahni fate ngaihsaktu pa a nei che chu, a fapa chuan a la fak mawlh mawlh chein ka ring.

    I post hian min hneh hle mai a, ropui ka ti ngawt mai. Nupui leh fa la nei lo mah ila, min hneh tak zet a ni. Han ziak zel la, fate hi nu leh pate rochan hlu a ni tih han tar lang zel teh.

    Ka rawn zin hunah chuan i fapa khi ka duat ngawt ang.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Beramno magazine chu kan lei tam tawh khawp mai. A thawnthu ziak chhiar ai chuan puzzle lam leh colour tur lam hi an lawm zual bik. TS, nupui han neih a, fa han neih ve chu a nuam danglam bik riau asin. Dam chhan te hi kan nei ngawih ngawih bik. Ka fa te hi ka tan rohlu an ni, chuti chung chuan duh aiin ka ngaihsak tha lo. Kawm chu kan inkawm ngeih rih khawp mai. Ka thuziak min chhiar sak thin tu te hi in va hlu tak em.

      Delete
  3. Cari, kha maw ka tih reng kha! Pa nih i tling khawp mai! I thil ziah khian ka fate buk lem, a pa in a sak sak laia an hlimzia te, sairawkherh a siamsak thin te, thawnthu (bedtime stories)a hrilh thin te, posi nuihzatthlak deuh deuh a an pa koki vela an chuan laia, thla ka lo laksak thin lai te min ti hre chhuak! Ka lung i ti leng hle mai! A ngaihnawm ka ti e!

    ReplyDelete
    Replies
    1. Nang nge nge, ka blog min tih phuisui sak thin a, ka lawm khawp mai. I comment chhiar a nuam thin mang e. Ka phuloh khawpin min fak leh hluai thin a.

      Fa te nena han inbuan thial thial te hi a nuam. Ka hova kan awm chuan kan rak ring thei khawp mai. Fa te nena hlim taka inchhaih hi a lo nuam ber mai.

      Delete
  4. Toys selection hi fimkhur a ngai. Enjoyment a nih rualin an creative mind mould thei tur hi thlan thiam a tha. Lei sak a duhtawk mai lova an khal vel enpui leh tuipui thiam hi a va finthlak tak em.

    Good post.

    ...khrum

    ReplyDelete
    Replies
    1. I sawi dik lutuk. Toys hi select uluk a lo ngai khawp mai. Silai lem ka lei sak chang hi chuan ka thla muanglo thei khawp mai. Naupang te hian tui zawng leh theih zawng an nei a. Hriat sak erawh a harsa ka ti thin.

      Thian duhtak te u, ka thuziak min chhiar sak thin a, thu tha tak tak min hnutchhiah sak te hi an va hlu thin tak em. In comment te hi a thui poh leh chhiar a manhla a, a hlu deuh deuh thin a nia.

      Delete
  5. Model i van nei cute hlawm ve a...i fate mi? Buk sak kha van nuam thei tak..a bangah buara-ip kan hmang a, a chhuat lei in kan zut ve thlap thin. Sak vel lai khan titau 1 tal a awm ngei ngei tur a ni bawk! Nice post :-)

    -blackmagicwoman

    ReplyDelete
    Replies
    1. Bmw, nang meuh i rawn lang a, ka lawm khawp mai. Naupan lai khan buk lem sak kha a lo nuam ve riau asin, tiraw. Buk a that leh that loh lam pawh a ni lo, activity neih ve hrim hrim kha a hlimawmin ka hria. Bai lem chhuan te kha, a tui lem lo na a, nuam ve tak chu a ni.

      Ni e, mipa 2 te khi ka fapa te an nih khi. Hmeichhia pahnih te khi ka farnu fa te an ni ve thung. An la naupang deuh a, keiman ka sak pui vek a, titau ngam an awm lo hlauh mai.

      Delete
  6. E tha leh hle mai. Ka rin ai daih in belh chian i dawl. I fakawm hle mai. Fate tana hun pe nu leh pa hi an ngaihsan awm thlawt e.
    Khawpui ah chuan anupang ngaihpawimawhna hi lian a,zokhuan lamah awareness ngai thung.

    Tha hle mai. ziak zel rawh. XI leh XII a min zitir ang khan ila uluk reng ni chiang mai. Tawlhpahrit siam tur mawlh chu bawn ang le.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Ka thuziak te min chhiar chhuah sak vek thin a, ka lawm khawp mai. Fa te hi min tihlimtu ber an ni a, ngaihsak pawh an phu; pa nih hi a nuam, mahse ka 'patling' thei thlawt lo anih hi. Ni e, tawlhpahrit siam khi chu a hautak asin aw...ka fapa upa ber tet lai hian, a nu in a buaipui hman loh changa a lo awm ve mai maina tur ka siam tawh bawk a, a nalh lem lo na a, a tangkai thin khawp mai. Fa te hi kan ngaihsak lohvin tu tehlul in nge min ngaihsak sak chuang ang le?

      Delete
  7. Mi tamtak chuan anva tluk dawnlo che e aw....i fate chu anva vannei tak em...i hrethiam dawn ropui c a...i hnen a tang hian kalo inzir ve a nge...

    ReplyDelete
  8. @marvinic: Min rawn fak vak a, min tizak mai dawn alawm le. Midang te pawh hi keimah ang thova fate nena inkawm tam an nih ka ring, an ziak ve lo mai mai a ni. Min rawn tlawh a, ka lawm khawp mai. Thu tha tak hlui tur che neilo mah ila, lo lenglut fo rawh aw. I website pawh ka en thuak thuak a, a that hmel khawp mai. Uluk takin ka la rawn visit ang.

    ReplyDelete
  9. naupan lai te pawh min ngaih tir e, dr ghosh a quarter bula neem rah in kahpuk nana kaan lawhruk thin lai te, nitin deuh thaw lehkhachaih siam a,tuna lunglei civil hospital sak hma thlanga ambulance chhe chung ngei atanga kan chaih lai te, tawlhpahrit in tlansiak te..lui kal etc... Kan hlim thin teh e,
    ziak tha hle mai, a tha zawng anih chuan nu leh pa in min tuipui/approved ngei anih chuan rah tha tak a chhuak ngei thinin ka hria

    ReplyDelete
  10. Rinfela chu chhim lam chhuak ve tho i lo ni maw? A.P. tlanga sipai video chhuah en tura kal thin lai te kha aw.........khuarei an chang zo ta. PHE tanky-a a ruka cheng thin zingah te khan i tel ve lo maw??? Ka thuziak te i rawn chhiar thin a, ka lawm khawp mai, i lo lenglut fo dawn nia aw.

    ReplyDelete
  11. Kei chuan i thuziak i uluk hle nia ka hriat che avang zawkin kut ka beng teh zawk ang. Chuan, naupang enkawl chu i thiam viau dawnin ka hre ve mai mai. I fa nih hi a hlutzia an la rawn hriat ngei ka duhsak e.

    ReplyDelete
  12. Dolerich: Fak lawm lo tunge awm thei ang le. Ka lawm khawp mai. Naupang han kilkawia han chhaih vel hi nuam ka ti a, hman chang leh khua in a zir chuan lenchhuah pui mai mai pawh nuam ka ti. Naupang enkawl erawh a harsa ka ti khawp mai. Fate tana "pa" nih tling tak nih hi ka dream ber pakhat a ni, chu chu tihhlawhtlin zawh loh ka hlau khawp mai.

    ReplyDelete
  13. lung a va tileng ve mawle... cross bow kan siam laite kha...

    ReplyDelete
  14. Really enjoying your blog a great deal! Thank you!

    ReplyDelete
  15. @digimalt: Crossbow hi siam a har phian lo maw? Ka la siam chhin miah hleinem. La siam sak ve chhin tur anih chu.

    ReplyDelete
  16. Thianpa chu tluk loh rim i nam thin mange.

    Hman ni-ah ka fanu bazarah kan kal pui mai chu(h) a hmuh a piang kha sawtiang saw ka duh a ti zel, dawr kan kal tlang tam leh duh a tam a ni mai, buaithlak teh a sin aw... :-) nang anga themthiam chu ni ila ka han siam sak vek mai tur hi a nia.

    Barbie a ngen a kan leisak a, a tlo lo teh a sin, a ban leh a ke te hi a han kuai kau a 'pok' an tia an bal rem rum zel, ramtuileilovah a chhuah zel mai mawle :)

    ReplyDelete
  17. @triplestar: Khaih khaih khaih.... in fak awih loh. Hetia min hmuh dan ang mai mai hi ka ni lo a nia. Ka nep ru reuh lutuk.

    I blog ah khian thuziak emaw, thlalak emaw, video clip emaw tal han dah lut ve tawh la maw le.

    Ka blog min rawn tlawh sak thin a, ka lawm khawp mai. Ngaithlatu awm lo thusawi hian hlutna a nei lova, chhiartu awm lo thuziak hian hlutna a nei hek lo. Min chhiar sak thin avangin ka lawm e.

    ReplyDelete
  18. Nia, hei ka tum ve dawn tran e, thu leh hla ka ngah lo lutuk hi a lawm mawle... thenkhatin zaiah trur an hriat loh thu pawh ngaihnawm fe thama an ziah theih laiin keini ve zawng...

    Iblog tlawh amanhla thin e

    ReplyDelete
  19. Blog i siam ve ta sa sa, enge maw tal chu dah ve reng reng i ba khawp mai. "Thil ho bawm" a ni bawk a, thu ho te te pawh han dah la, a dik vek tho. A pawi reng reng lo. Ka rawn follow reng tawh a nia.

    ReplyDelete
  20. Ka hman lo thin em alawm mawle, hman veleh thil ho mai mai ka rawn post ve dawn nia. Ka blog engma la awm lo i rawn follow a vangin ka lawm e :-)

    A cheimawi dan vel pawh ka la thiam lo, ka la inzir chawp ve naw naw a nih hi, ka thiam tak loh leh ka rawn zawt dawn che nia.

    -Triplesatar

    ReplyDelete
  21. Ekhai....i blog chu i ta alawm. I duh duh dah rawh. I thu ber. Thlalak hlir pawh dah la, enge pawi. Mak deuh mai chu internet lam hi ka khawihna a rei tawh ang hu in thiam alawi ka nei fumfe mang tlat lo. I duh phawt chuan min rawn zawt dawn nia. Ka thiam ang ang chu ka lo hrilh ve ang che.

    ReplyDelete
  22. Nia, min la hrilh mawlh teh, hman loh nen thiam loh nen, thu chhia leh tha pawh kan la dah theih loh hi.

    A chunga ram thla i dah angte khi ka la thiam ve lo ha ha

    ReplyDelete
  23. A chunga picture ka dah khi a fuh vak lo. Ka la siam tha ang. I email kha lo check lawk ta che.

    ReplyDelete
  24. I titha hle mai a. Pa tam zawk hian kan peih hleinem. Malsawmna i dawn ngei ka ring tlat ani. Ka fate lehkha zirtir hi ka peihlo lutuk a, a lehkhathiamlo zawk ka nupui hi ka ring ringawt mai a. Inthiamloh ana duh khawp mai. I hnen atang hian zirtur a tam dawnin ka hria.

    ReplyDelete
  25. @Samuel: Kei pawh ka ni ve tho mai, ka fa te hi lehkha zirtir ka peih thlawt lo. An la naupang deuh bawk a, an nu kutah ka dah rih hmiah mai. Kei chu ka inthiam lo lem lo, pa zirtir aia nu zirtir an la duh hunlai a ni rih miau va.

    Kei ve hi engmah ka ni lo ve, ka hnen atang phei chuan zirtur a vang khawp. Ka tuihnang lo khawp mai.

    Samuel, ka blog i rawn tlawh avangin ka lawm khawp mai. Rawn tlawh satliah mai pawh ni lova, i rawn comment avang hian ka lawm lehzual a nia.

    ReplyDelete
  26. Mak ka tih ve mai mai chu i blog hi ka follow na a rei tawh a, hmanah kha chuan ka lang ve thin khan ka hria a, mahse tunah chuan followers atrang khian ka bo daih tawh, ka log in pawhin midang hming a lo lang daih zel :-)

    -triplestar

    ReplyDelete
  27. @triplestar: Followers chu ka va hrethiam lo ve le. A mak hle mai a. Keia kara ka blog chhete min follow sak tu te hi an hlu ka ti asin. Khawngaihtakin min lo follow leh hram ta che.

    ReplyDelete
  28. Hei ka rawn follow tha leh tawh e. Ka thil tih pawh i zarah tlem2 chuan hma ka sawn ve hret hret e.

    ReplyDelete
  29. You have said it very well. Keep going.
    This is a fascinating post!

    ReplyDelete