Saturday, October 2, 2010

Zirlai ni mekte tan Fuihna thu tlem azawng

            Hman ah chuan mi in matric a passed chuan hna a hmu mai a. Hna a vang lo, hna thawk tu an in daih lo va, lehkha thiam apiang in hna an hmu mai thin. Tun ah erawh chuan engkim a danglam zo ta. BA / MA an chuang ta rei rui mai. BA chhuak phei chu kan tam lutuk tawh, hna a awm lo. Kan buai zo ta. Kan naupan tet atang in kan nu leh pa ten min chawm a, hna hram leh thawh hreawm tur chu kan thawh phal lovin lehkha min zirtir a. Admission fee, uniform, ziakloh bu, zirlaibu, pencil, pen, pocket money, a tam lutuk. Kum tam tak chhung min lo vah vaih pui tawh a. Tun ah kanlo zir chhuak ta a, hna thawh tur a awm chuang si lo. A mangan thlak a ni. BA / MA passed nan ringawta chhungkua in sum kan sen ral nasat zia hi kan chhut ngai em le? A tam viau tawh law'ng maw? Hengte hi a thlawn in a luang ral mai dawn em ni?

            Hna hi kan zawng tak zet em aw? Employment News pawh subscribe nachang hre hauh si lo hian hna van thu hi kan sawi nasa viau te hi a lo ni reng ang e. Hna zawng in exam hrang hrang ah hian vawi engzat chiah nge kan beidawn ve tawh le? A nih leh hna hmu tlak khawp in heng exam atan te hian kan in prepare tha tawk em? Coaching kan kal em? A nih leh MCS, MPS, etc exam atan khan kum eng zat fakau nge kan lo in buatsaih le? Study material te kan nei tha tawk em? Eng publisher buatsaih hi nge rintlak leh tha ber a i hriat le?

            Kumtin in mi thiam an pung deuh deuh a, kan aia thiam an lo chhuah belh zel a. Kei ni kan passed daih tawh si a, a lo rei deuh a, kan thiam tam zawk kan theih nghilh a. Lehkhabu han chhiar ila, kan lo hre sil ve nial tawh a, thiam ah kan in ngai mai a, hman angin kan zir uluk peih tawh lo va. Thil dang ngaih tuah tur a lo tam tawh avangin rilru ah a lut tak tak thei tawh lo va, eng exam ah mah kan ti tha thei tah thin lo. Nupui fanau neih tawh hnu ah phei chuan lehkha zir hi a harsa tawh a nia aw.

            Hmanlai angin tunah chuan hna hi ‘a vantla’ dawn mai mai tur a awm tawh lo. Hei hi khawvel changkanna ina a ken tel pakhat ani. Engkim hi competition type vek a ni tawh a. A thiamzual leh a taima zual apiang tan lo chuan hna a awm thei tawh lo. Mifing chuan a fapa a fuihna thu a fing a, keia fuihna erawh a mawlmang tih ka hai hauh lo. Hna i hmuh ve theihna tur hrilh che ka tum anih hi. BA passed hrim hrim tum suh. BA i zir na chhan tur chu Competitive exam a i tel ve theihna tura qualification requirement hmasa ber a nih avang chauhin BA passed tum rawh. I zirlai kha BA/ B.Com./B.Sc. passed nan mai zir lo la, nakina Civil service exam emaw exam dang emaw atana inpuahchah nan hmang ang che. Syllabus in a huam chin chu thiam vek mai rawh. Ist year, 2nd year, khawi year pawh ni rawh se, uluk taka zir vek tur. B.A. a i zir zawng zawng kha a pawimawh vek. A bak pawh zir tur tam tak a awm teuh. A bak chu i taihmakna ah te i tumruhna ah te a in nghat tawh ang. Zirlai nih lai leh zir hunlaia zir that peih loh te, pawl thil a in hman nasat lutuk te, nulat tlangval kawng leh ruih theih thila in hman te hian nakina kan la nih theih tur te min nih tir thei lo fo thin. Fimkhur a tha hle a ni. He tiang taka nasa a i inpuah chah a nih ngat chuan hna chu i hmu em em ang. Employment News chanchinbu hi han chhiar la, hnaruak a tam zia mai hi. Mi fa te pawh an in ziak tling thei a ni lawm ni. Vai buhfai ring theuh theuh, enge, midangin an tih theih chu nang pawh in i ti ve thei. Mi thil hre zau nih tum la, i thil hriat te i memory ah store hmiah hmiah la, chu chuan i mamawh hun tak ah a la pui em em ang che. Tun ah chuan sawrkar hian BA passed hrim hrim hi a duh tawk mai tawh lova, mithiam a mamawh tawh a ni; mithiam ni tur chuan nasa taka mahni zirlai zira nasa taka inpuahchah a ngai a ni.


            Ka student te ho hi admission an rawn lak laia interview kan neihpui lai chuan "Enge i aim in life," han ti ila, a zatve deuhthaw in "To become a doctor" an ti a; a zatve dangin "To become an engineer," tiin min chhang thin. An aim hi a ropui ka ti a, ka zah sak bawk. Aim hi a sang tur a ni reng a ni. Mahse aim reng reng tihhlawhtling tur chuan Objective neih a ngai a, chu objective chu tihhlawhtlin tumin theihtawp chhuah tur a ni. Ka student tam zawk hian an Aim tihlawhtling turin taihmakna an nei lova, pass tuma beih hram hramna an nei lova, an inthlahdah a, an thatchhia a, an zir tha peih lo va, a tawpah an fail leh duai duai thin. Doctor zirtur te, engineer zirturte khan min fail san leh mai thin. A pawi takzet a ni. Kan thatchhiat miau avangin exam ah mark kan hmu sang thei lo va, chumi avang chuan a lehpeka kan zir tum te kan zir theih loh phah thin. Mizoram chhung leh pawn lama zirlai ho te, taima lehzual turin ka fuih e.

20 comments:

  1. I ti tha e; ka pawm zawng tak a ni. Sorkar hna hi kan indaih vek don lo tih a chiang a; mahse theihpatawpa beite chu an lut leh mai thin. Hna a vang, hna a vang, ka ti thruah hum ringawt a; tlin tumin kan bei tak tak thin lo deuh chu a ang. A thiam na na na duhsaktu nei thate karah an inzep ve mai zel. College a kan zir te kha a lo pawimawh zia tlaikhawhnuah ka hre chhuak ve chiah a; se bo hnua se kawng khar ang mai a ni ta..

    ReplyDelete
  2. Ziak tha hle mai. A tangkaipui tak tak tur ten an hlawkpui theihnan rawtna ka rawn siam e.

    Daily newspaperah, tlema kaihtawi, fawmkim, thumawl tluangtlam takin ziak la chhuah rawh, a tha viau ang ( I lo chhuah tawh reng pawh a ni thei tho e).

    ...Khrum

    ReplyDelete
  3. @ Dawldanga & khumchiktheia: Ka blog tlawm tak min tlawh sak a, min chhiar sak avangin in chungah ka lawm e. Khawiah mah ka la ziak lova, khawi chanchinbu ah mah la chhuah a ni lo ve.

    Sandman-a chungah pawh lawmthu sawi ka ba; ka thuziak uluk taka min chhiar chhuah sak a, blog update ah min tar chhuah sak a, phulo teh mah ila a thiltih avang hian lawmthu ka sawi e.

    ReplyDelete
  4. Ka fimkhur loh luat vangin ka thuziak tlangpui ah khian fuihna thu ti mai lovin "Fuina thu" tiin ka ziak a. In sawisel miah si lova. Ka hmuh veleh arukin ka siamtha nghal e.

    ReplyDelete
  5. Lo en nachang pawh ka lo hre hleinem..Chhut sual hi chu damchhung daih a ni an ti

    ReplyDelete
  6. IFS pa thil sawi kha ka la hre reng mai, Aim neih san ringot tok loh xia te, kan aim tihlawhtling tur a tumna/tihtak tak na angaih thu a soi te kha min ti hre chhuak zok mai.
    Ziak tha ka ti thlawt che...ka lawm e


    ~kilung

    ReplyDelete
  7. @Kilung: Ka thuziak te hi han tuaihnum , han thual that leh hi ka peih thin lo va, ka ziak sual rem rum thin.

    Thuziak chungchang hrim hrimah pawh sawisel ngai lai tam tak a awm ka ring. Min han sel sak teh u.

    ReplyDelete
  8. Thianpa i ziak tha hle mai, zirlaite tan chuan fuihna tawi fum chikim si a ni, zirlai a chhiar apiangin an hlawkpui ka beise.

    As_Khiangte

    ReplyDelete
  9. @ As_Khiangte: A hmasa in "thianpa" tia min koh avangin "Ka Lawm e". A hranpa ngata thu ziak tura ka thut hian ziak tur ka haihchham tlat zel. Ka blog min tlawh sak avangin ka lawm e. Fakderna tawngkam te hi ka lawm thei bawk sia...

    ReplyDelete
  10. employment news ala chhah tha thei emai,,,hna hmu lo tamtak hi chu an zawng tak tak lo manih ka ring,,btw,Mizoram chhung ah ringawt hi chuan buaithlak deuh ang,,state danga kalchhuah ahun

    ali yankee

    ReplyDelete
  11. I ke bula seilian nih ka chak thin mange...

    ReplyDelete
  12. @ali yankee: Employment news ah hnaruak a tam theih zia hi. Mahse han apply chiah ila, applicant an tam thei khawp mai. Hna hmu tur chuan "thiam filawr' tak nih a ngai. Pass satliah ve tawp thin hi, lehkhathiam hna hmulo ti tam tu mai a ni.

    @ TPA: Thuziak lamah chuan i kaihza vengtu atan pawh ka tling zo lo.

    Ka blog min tlawh sak vangin in pahniha chungah lawmthu ka sawi e.

    ReplyDelete
  13. Employment news chungchang khi ka lo tui hnih ve lawk teh ang. Kan khawpui aizawl ah ngei pawh khian lei tur a awmloh chang a tam ltk demand a tlem avangin, subscribe mai a fuh ka ti.
    Keipawh hi employment news atanga hna dila hna hmu ka ni, tunah pawh hian ka la subscribe reng a, sorkar hnathawk tawh tan pawh a tangkai khawp mai, deputation, department exam etc zawn nan.
    I vei zawng hi ka vei zawng a ni, mizo thalaite hian mizoram pawna hnathawh hi kan hreh a ni ang e. Sawi tur tam tak ka nei a lehpek atan khek rih mai ang.

    ReplyDelete
  14. @Xingibera: Ngaihdan tha tak nena i rawn comment vangin ka lawm e. I ngaihdan hi ka tawmpui khawp mai. Employment news hi lei tur a awm reng lo tlat nia. Employment news ai chuan chanchinbu dang, kawm nalh tak tak ho hi hralh a nuam zawk tlat si a. A thei tan chuan subscribe ve mai a fuh ang.

    ReplyDelete
  15. @Caribou, i tha hnem ngaihna hi ngaisang e. . Hna zawn chungchang ah hian mizo thalaite hi kan la hriam tawk lo ka ti khawp mai. Zohnahthlak dangte hi chu an tuarchhel zawkin ka hre thin. Zirtirtu i ni bok a, i zirlaite kha lo fuih tauh2 teh. Leitlangpui val ve tho ka ni e.

    ReplyDelete
  16. Ka students te hi ka fuih zing malh malh hle a, tam tak hi chuan tha an tih hmel viau laiin, thenkhat erawh hi chuan an beng-a-rawngah an thun lem lo. A chang phei chuan 'vawkpui hmaa tuikeplung paih' angah te ka inchan fo thin. An ngaithla emaw ngaithla lo emaw fuihna thu tha pek chu ka tihtur, ka duty angah ka ngai. Helam kawngah hian nang pawhin tan i lo lak ve chu a ngai ang.

    ReplyDelete
  17. chhiar inchhirawmloh dang k chhiar xo leh tam!
    MCS bik hi, k han dak ve leh loks.. Hmanni maia MCS exam chungchang kha a benghawng deuh titi atangin ka lo hre ve a, competition a va la hniam rem2 em! Ka lo ti! Clas 8 atangin zoramah k zir tohlo a, heti tak hyan a ni maw an lo la thlamuan, k ti ru ve neuh2 a..1000+ in form an apply a, a tawpa exam tluantling chu 300 poh an tlinglo an ti!! A diklo cuan min ron correct hram aw..
    Nagaland, Manipur, Assam, kan threnawm ho ah te chuan competition hi a sang tawh asin..an fight takmeuh tawh a ni! PUC, HBC leh college dang atanga graduate dual2 ho khan hna an hmu vek moni le, khatiang chance thra han fight tur an awm manglo kha? Kn lo ti ve a ni...

    ReplyDelete
  18. @Catherine: BA pass hi a kum telin kan pung tual tual mai chu anih hi. Khawi ami hna zozai hian nge maw min daih dawn le? BA pass chhuak a, private sikula inhlawhfaka lungawi ta mai kan tam. A aia sang bei sei tawh chuang miah lo leh, theihpatawp chhuaha hna hmuh tuma zir leh bei hi an tlem khawpin ka hria. Lehkha zir chu an peih; mahse nasa taka zir erawh an peih mawlh lo.

    Mi tam tak chuan chhuanlam atan "Politician hmelhriat nei lo tan chuan hna hmuh na chance a awm lo" an ti thin. Competitive exam atan theihtawpin inpuahchah se, mark sang em em hmu se, written ah top 5 chinah inhlangkai se. Politician puihna tel miah lovin a va han inziak tling dawn chiang tak em.

    Catherine, ka blog min tlawh sak a, tlawh mai pawh duhtawk lova i ngaihdan hlu tak min thawh sak avangin i chungah ka lawm e.

    ReplyDelete
  19. @Catherine: BA pass hi a kum telin kan pung tual tual mai chu anih hi. Khawi ami hna zozai hian nge maw min daih dawn le? BA pass chhuak a, private sikula inhlawhfaka lungawi ta mai kan tam. A aia sang bei sei tawh chuang miah lo leh, theihpatawp chhuaha hna hmuh tuma zir leh bei hi an tlem khawpin ka hria. Lehkha zir chu an peih; mahse nasa taka zir erawh an peih mawlh lo.

    Mi tam tak chuan chhuanlam atan "Politician hmelhriat nei lo tan chuan hna hmuh na chance a awm lo" an ti thin. Competitive exam atan theihtawpin inpuahchah se, mark sang em em hmu se, written ah top 5 chinah inhlangkai se. Politician puihna tel miah lovin a va han inziak tling dawn chiang tak em.

    Catherine, ka blog min tlawh sak a, tlawh mai pawh duhtawk lova i ngaihdan hlu tak min thawh sak avangin i chungah ka lawm e.

    ReplyDelete