Sunday, August 7, 2011

August thla titi

                    Thlasikin kum bul kan tan a, thlasik khawvawt leh vun ro char te a liam a, nipui a lo thaw a. Khawlum hrehawm tak tudai turin fur khua a lo haw a, van malsawmna ruahtui thianghlim tak kan dawng tluk tluk mai. Hun leh ni a liam zel a, enge maw ti tiin Pathian khawngaihna azarah August thla kan lo chuang kai leh ta reng mai. Sawi tur a vangin ziak tur ka va'n van tak em, khaw'nge mahni rilrua awm ang ang ka'n ziak leh mai mai teh ang. Tu pawi kan sawi chuang lo bawk a, a chhiar dan tawk kan thiam mai ani ang chu. Chhiar tlaka a chhuak ta lo anih leh, a pawi chuang hleinem.


Finna leh keimah

                   Mahni tawka fing intih ve tawh naka laiin nitin ka atzia leh ka lo fin tawk loh zia ka hrechhuak fo thin. Mahni tawkah lehkha hi ka chhiar tam ve thawkhat a, finna pawh tam tak ka chhar chhuak; ka finna chhar chhuah te erawh ka hmang tangkai thiam chuang si lo anih hi. He hringnun ah hian tihtur ka intuk ve a, chung ka tihtur nia ka ngaih te chu tihhlawhtlin tumin hma ka han la ve bawk thin, mahse engmah tak tak tihpuitlin theih ka nei chuang si lo. He khawvel ropuina leh hausakna te hi ka chanpual tur an ni ve lo a niang e. A tawng tam apiang hi fing tur ni ta se, ka va'n lo fing dawn tak em. "Fing viau" nia inngaih hi ka tan a tha lo va, chutihlaiin "a hle" anga inngaih tlat erawh ka tan a hlauhawm hle tho si.                 


Hmangaihna lampang tlem

                 Hmangaihna lampang hi tawite tal sawi tel ang. Sawisepna ileh tlangrel ina a pawh then theih hmangaihna chu hmangaihna der mai a lo ni. Hmangaih tak tak te chu, miin sawi chhe mahse khawngaihna a lo piang thuai thin a, mi inhnunglam atanga an rel pharna te, an tlin tawk loh nia an sawi te chuan  khawngaihna pianchhuah a pian chhuah tir a, chu khawngaihna leh hmangaihna inbelhbawm chu nasa in nghet tak a ni tawh thin.

                  He hringnun hi hmangaihte inthenna ram a ni a. Inhmangaih ngawih ngawih, inthlahlel ngawih ngawih te te pawh, an inpumkhat kher lo thin. First love ngat nei thei te hi mi vannei an va'n ni chiang tak em. Nupa inhmangaih ngawih ngawih te karah pawh inthenni a lo herchhuah chang a awm a,  inthen miah lo te lah thihna talin a then hrang thin si a. He khawvel hi zawng, thenna ram a ni miau si a le.


Thinurna

               Thinurna hi thlai chi ang mai a ni. Chawm that anih chuan nasataka thinurna leh rahchhuah chhe tak a thlen thei thin. Nupa tangthenna hial thlentu intihthinrimna tam tak bul intanna chu ho te a ni thin. Chu thu ho te chuan inhnialna a thlen a, thu dang dangah an pakai a, an sawi zau tawlh tawlh a, thinurna a zual tulh tulh a; an inchhan dan ang tawk te tein thu a kal diklo chho tulh tulh thin a. A tawpah phei chuan anmahni mimal tlinlohna thlengin inhaichhuah sak a ni a. A tawpah chuan namenlova thinurna nen nupa inthenna a lo thleng ta mai thin.


Long-term project

               Kan ramah hian long term plan ropui tham tak a vang thin khawp mai a. Chu ai chuan Short term plan leh tih hups hups lam kan uar hle a. Long term vision kan neih loh vangin kan khawpui a chep hle a,  bang intawm neih hialte a ngaih phah ta; kan kawngpui neih ve te lah a zim em em hlawm bawk si. Kan luipui te lah khuaptu nei lovin a thlawnin a luang hum hum a, thenawm State te'n an lui lian neih te an khuap li leng lung a, keini ve chu a khuaptu tur sorkar chak tak kan nei thin lo. Kan sorkar reng reng hian a rampum huapa tangkaipui theih tur luipui khuah ai chuan luite tui khuah an duh zawk zel a. Kum reilote chhunga zawh theih tur mini-hydel project buaipui a, mahni ngeiin ropui taka hawn theih ngei tur kha an duh zawk thin. An duh leh an thlakhlelh ang ngeiin an ti a, ropui takin an hawng ta ngei a, chu chu an tan chawimawina ropui ber a ni. Heng ho hian Mizoram ka hmangaih an ti thin si a maw. Mipui lah hian ram hmangaihtu ai chuan hlawkna min pe theitu kan duh zawk bawk si.


Hausak thut a chakawm

           Hausak chak viauna hian kawng thalo ah min hruai lut thei. Mahse retheihna atanga tlanchhuah erawh kan tum theuh tur a ni. Mi te an hausak lai hian kan rethei reng bik tur a ni lo. Hausak thut chakna hi mihring tichhe tu a ni a, hausakna chu mahni thawhchhuah atanga zawi zawia lo awm turah ka ngai. Kei zawng ka thatchhe em a, ka tan hausakna kawng a inhawng ve ngai dawn lo anih hi. Hausak thut erawh ka chak ve thin khawp mai.


Hlimna te zawngin...

          Thil hlui leh nunhlui hi chu hun in a liampui mai a, tun hun kan hman lai mek hi a lo pawimawh ber mai. Hlimna te hi a hranpaa zawn chawp pawh a lo ngai lem lo, ka thil tawn ang ang te kan dawn sawn thiam chuan hlimna kan tawng mai thinin ka hre thin. Mahni kiang, mahni sir, kan ban phak maiah hian hlimna a lo awm reng alawm le.


Kan ropui tawh vei nen

             Keimahni kutkawih ngeia artui mum khat pawh kan la siam chhuah theih hma leh, atom molecule pakhat te pawh kan la siam chhuah theih hma hi chuan mihring hi ropui leh sang ta luaa inngai tur kan lo ni nek lo ve. 'Gene cloning' kan ti, 'cell cloning' kan ti, 'human cloning' kan ti, a engamah hi a lo ropui reng reng hleinem. Pathian siamsa tlem tlemin kan kuaiher danglam hlek hlek mai chauh a ni si a. Thla leilung kan rap pha ve dek dek a, ropui kan inti em em a; chutihlaiin thla leilung leh thangvansanga thil awm zawng zawng siamtu erawh Pathian a ni. A hre ril leh a zir ril apiangin engkim siamtu Pathian lo ropui zia hi an hrechiang tulh tulh thin.

24 comments:

  1. Thianpa, i ngaihtuahna a vak kual thui ve hle mai a. Tunlai chu i hul deuh nge post a khat deuh ka ti-khua a hnawn that vei nen.

    Finna chungchang khi a dik e. Fing tawk nih hi a har a; ei zawnna khawp finna neih phei chu har tak tur a ni. Inthenna a lo awm hian hmangaihna hi a huatthlal'awm lek lek zawk ka ti.

    Thinchhiat/thinur hi ka life long weakness tur a ni.

    Hmangaih ngei mai han neih hi a hlu ber a, mi dangte kha kan hmangaih lo tihna pawh a ni chuang lo'ng chu.

    I thu hlawm hnuhnung ber khi a tha khawp mai.

    ReplyDelete
  2. Rp, ni e, tunlai chu, khawhnawng hian thu leh hla lama ka tuihalna leh ka dangrona min chhawk zo lo aniang, thuziak tur ka van thei khawp mai. Thu ho mai mai pawh ziak ila, min chhiar sak thin ani tih hriat hi a thlamuanthlak thei khawp mai. "Hmangaihna" chungchang hi, ka thuziak hrang hrangah ka telh zing tawh viau na a, tlemte chu ka han bilh tel leh hram anih khi.

    ReplyDelete
  3. Thianpa chu i fawm khawm chipchiar thiam hle mai a, i hul pawh hi keini hnawng inti ai chuan i la hnawng ro chu a nih hi.

    Hmangaih berte bula han mawih suah suah kha a lova nuam thin tak em tih min tihrechuak a lawm mawle.

    Ka vanneih nge ka hre law, thinur ngawih ngawih hian ka awm khat khawp mai, 'adjustment mechanism' an ti em ni kha educationist ho khan, kha tiang kha ka ngah a niang, ka in-adjust thei leh mai thin. (ka insawi thei mah mah em aw)

    Hausak thut hi a nawm ka ring alawm mawle. Ka awh ngawih ngawih ka lei theih si lohte hi ka han lei vei zet zet mai dawn a nia, ka thiante pawh thil ka leisak fo in ka ring he he

    'Chuan a tawp i kharna hi a tha khawp mai, kan mawi lai ber pawha ram tuktin par pawh tluk lo hian kan phak ang tawk te te hian ropui hi kan lo inti ve thin a lo nia lawm mawle.Pathian bel chiang leh hnaih apiangin a ropui zia an htr chhuak zrl thin a lo ni e.

    -triplestar

    ReplyDelete
  4. @Triplestar:
    Thianpa, thinur ngawih ngawih leh thin tawt taka awm thin i nei ngai miah lo hi i vannei hle mai. Mahni thinturna hneh theitu chu mihuaisen tak an ni si a. I awhawm hle mai.

    Hausak ve thut hi chu ka chak thin asin aw. Mahse, minazawng tan hausak thut hi thil theih a ni si lo. Hemi kan duh leh beisei luat vanga "Chiahpuam" in kan ram a khawih pawi zia te kha....

    Thianpa, thu nepnawi mai mai pawh ziak ila, uluk taka min rawn chhiar sak hram hram thin hian min tilawm khawp mai.

    ReplyDelete
  5. A variety leh viau e. Post wholesale tak a ni!

    A ngawichawi bera ka rinin i tawng tam zia thu i rawn sawi mai a, ka phu zukin ka hria..hehe. Nitina i fin tawk loh zia i hriatchhuah fo chuan nitin finna i chhar belh ziah tihna zu nia.

    First love nei thei hi an tam lo ngawt ang ka ring. A nei thei pawh hmangaihnaah chuan mi vannei chungchuangah ka ngai. Hmangaihna hi chu a zau hek hawk e..!

    Nupa inthente inthen chhan bul hi ho ve tak tak a nih ka ring. Chutih laiin nula leh tlangval inngaizawngte inthen chhan pawh. Keimah atangin ka hre thei mai..hehe. Ka thinurna ka thunun zo lo thin hi keimahah chuan ka duh lo khawp mai.

    A hahthlak. Vision nei tha hruaitu kan mamawh takzet. Mahni aia ram dah pawimawh zawk tur, mahni ropui aia ram a ropui thlang zawktu, mahni mawina aia ram mawina thlang tak tak theitu tur kan mamawh a ni e.

    Hausak thut hi engtik lai paw'n ka châk reng a ni ber e! Engtikah mah ka hausa thut ngai dawn lo tih ka hre tho na chungin ka suangtuahna luahtu ber a la ni tho mai. Mi rethei tan chuan thil thlakhlelhawm ber a ni bawk atin ni. Mi hausa tan eng tak ni ang maw!

    Hausak thut kan châk chhan pawh hlimna kan zawn vang ni-ah ka ngai. I ziah khi a tha ka ti lutuk. Kan chunga thil lo thleng kan dawnsawn thiam chuan kan hlim zel mai dawn a lo ni. A dik lutuk!

    Mihring hi a tlawm ngawih ngawih a ni e. Pathian chova khing pha rual kan ni lo. A thil tih theih zia leh a ropui zia pawh kan hre phak em hleinem!

    ReplyDelete
  6. TS, nang nge nge, i comment a ngaihnawm thin. Hetianga kan thil thlir dan leh hmuh dan kan in share tawn liam liam thin hi a hlu em em reng a ni. I tilawmawm takzet e.

    Kan ramah hian engah nge development puitling a awm theih loh le. Cheng tam tak sengin IIDC pawh, Pukpuiah an din luah a, tunah chuan an rauhsan leh tawh. Kan kawngpui nise, fur khat a tuar dek dek a, a chhe zel bawk si. Kan ram aia ruahtui dawng tam zawk Khasi ho paw'n kawngpui tha leh tlo tak an nei thei asin maw le.

    Office lian leh pawimawh zawng zawng khawpui lun lai takah a awm vek a, daifem lampang development kan ngaihthah bawk si. A van hahthlak thin tak em.

    Uluk taka min comment sak vangin ka lawm e.

    ReplyDelete
  7. Chhiar a manhla thei hle mai.. Thil hrang hrang i ngaihtuah a, i ngaihtuah te tawmpui thei tur khawp hian mi kaih her dan i thiam tlat..

    "Hlimna te hi a hranpaa zawn chawp pawh a lo ngai lem lo, ka thil tawn ang ang te kan dawn sawn thiam chuan hlimna kan tawng mai thinin ka hre thin." A dik ka ti khawp mai. Chu hlimna thuruk chu keimahniah theuh hian kan thil thlir dan leh dawnsawn dan a zir zelin chu hlimna chu kan lo kawl reng a lo ni..

    ReplyDelete
  8. Fin tawk lohna inhriatchhuah apiang hian alawm fin phah nan an lo hman thin. Pa fing tak i ni tih a hriat reng mai.

    Ka first love kha.... :(

    Short term pawh kan ti tha peih lova, long term te chu titina hmun bakah a leng em ni?

    Hausak thut chakna hian rilru sualah mihring a hruai fo thin. Mizoram angah chuan ram development pawisa eiruk, contracttor ten hna chhia an thawk bawk a....chutiang zelin. Kal bek bek hi alo hlimthlak ber zawk e!

    Ka nu laizawn pasal, PK.Singson N.E. Doordharshan hotu thin khan, kan nupa tihian fuihna thu min pe: "Lungte in invawm ngai reng reng suh ang che u. Lungte a in invawm tawh laklawh chuan khawvel awm chhung zawngin lungte vawm zawh senloh in hmu ang. Invawm loh law law tum hram zel a pawimawh," tiin.

    ReplyDelete
  9. Noddy, min rawn tlawh hram hram thin a, ka lawm khawp mai. Khitiang anga thu tawi tete han hrut kual chiam hi chuan a thupui han dah dan tur pawh ka thiam thin lo. Comment hlu tak min hnutchhiah vangin ka lawm takzet e.

    ReplyDelete
  10. @H.V.:
    Thianpa, i comment a ngaihnawmin chhiar a nuam hle mai. "Hna chhia" i han sawi takah chuan, kan ramah hian, a bikin thingtlang lamah leh khawpui pawn lamah, hna chhe thei a nia aw. Contract hna hmu thei riau an awm a, an hna hmuh chu hlep tha tak neiin an hralh chhawng a, a leichhawngtu in hlep tam tak neiin hna a thawk ve lehchhawng a, chuvang chuan kan contract hna tam tak te hi chhe tak tak a tam khawp mai.

    ReplyDelete
  11. @Khumchikthei:
    Kan damtlan lai tak a ni e. Engti zia nge ni le, tunlai chu i reh vang vang hle mai. Blog lamah lo lut ve zauh zauh thin teh. A khawharthlak alawm le.

    ReplyDelete
  12. He i august thla titi hi mi nun titi aia a ngaihnawm lohna lai ka hre lo. tawi te te leh simple tak hian i sawi tum hi fiah em emin i sawi thiam thin a, ka tluk lohna che a niin ka hria. I titi dang ngaihthlak leh thuai beisei teh ang.

    ReplyDelete
  13. I titi tak tak ngaihthlak a chakawm mang e!
    Ngun taka hringnun kawng chhût thin i ni tih a lang a, Pathian ropuizia leh a laka engmahlo mai kan nihzia hrechiangtu pawh i ni ngei ang. Hausak thut chûk avanga rethei taka dam chhung hun hmang ta hi engzat tak awm ang maw?

    Nang zawng, i fin lohzia i hriat avangin fingah an chhiar ang che a, thinur laia insum ngaihzia i hriat avangin i thinur avangin i mualpho ngai lovang. Hausak thut châkna sual avanga tlûk hlauhawmzia i hriat avangin nun hausa i nei a, ropui taka dintu che laka i nêpzia i hriat avangin Ani chuan ropui takin a la lantir ngei ang che.

    I va ziak tha em!

    ReplyDelete
  14. @Dolerich:
    I holliday hmang chu a nuam bawk a ni ang maw, i reh rei vang vang khawp mai. Tunah chuan i lo let leh ta bawk a, i thu ziak ril tak tak chhiar leh thei tawh turin ka in beisei a nia.

    ReplyDelete
  15. @Zaia:
    Ka blog tlawm takah hian tihtak zetin ka lo lawm a che. Mi blog ka tlawh changa thu tha tak tak ka hmuh te hian ka rualawh a na thin a, mahni leh mahni ka insit vawng vawng thin. I sawi ang mi nih theih kha ka va han chak tak em. Ka blog i rawn tlawh vang te, ka thuziak min chhiar sak vang te leh comment hlu tak min hnutchhiah sak avang tein ka lawm takzet e. Thuziak tha tak tak lo hlui tur che nei dawn lo mah ila, i hman chang chuan i lo lenglut ve thin dawn nia aw.

    ReplyDelete
  16. Va ngaihnawm ve aw! Nang nge nge.....

    I thuziak tamtak khi a dik khawp mai. FINNA lai mawlh khi ka duh. Engmah a nih lohzia hi ka chiang tulh tulh mai!

    ReplyDelete
  17. Krista, ka tawngkam thiam loh luatah ka titi hian mi beng a tithlep fovin ka ring thin. A ziak lamah tal tan ka lak a tul viau laiin thuziak lah hi a lo har ru zek si a. Mahni rilru a thil awm, ka suangtuahna leh ngaihdan, ka thil hmuhdan leh thlir dan te pawh, duh angin ka ziak chhuak thiam lo thin a nih hi.

    I lo lenglut thin a, ka lawm khawp mai. I hman chang chuan i lo lut fo thin dawn nia.

    ReplyDelete
  18. A va ngaih nawm ve,i zikthiam em mai,chhiar anuam
    khawp mai.

    ReplyDelete
  19. Omom, i lo lenglut thin a, ka lawm e. Thu ningnel te te pawh ziak ila, min chhiar sak hram hram thin a, ka lawm khawp mai.

    ReplyDelete
  20. Hausak thut hi chu chakawm tak a ni. Chiahpuam pawisa an han chinglet tak tak mai kha chu an lo nei hlawm em awm teh e! Buara khat kan In hnuai ah hian lo dah thra ve se ka tihzia mai chu!! Lolss

    ReplyDelete
  21. Saitawka meuh ka blog ah a rawn lenglut a, a va'n nuamin a va'n phuisui theih tak em. Ka lawm khawp mai. I hman chang chuan lo lenglut fo teh aw.

    ReplyDelete
  22. Khawvela miropui tak tak te hi mi hausa tak2 ani lemlo..nangmah tluklo tu hi an tam asin...

    Hmangaihna hi chuan min hneh hlawm a nih hi..hmangaihna diktak hriat duh chuan kan LAL ISUA hmangaihna ang kha a ni in ka hria.
    Threnna ramah hian kan inthren ngei dawn tih chu kan hre vek awm e..mahse nun ngam hi a tha a ni.

    Ni e, a dik khawp mai...thinurna hi mitin ta ani a...a in adjust thei te chuan an mualpho puilo mai zawk a ni.

    Ram hmangaih anga lan an tumna lamah an mahni an in hmangaih emaw an tia..an tana thalo a ni tih reng hrelo hian a kal mawp mawp mai a ni e. Hmasawnna dik kan mamawh a ni e.

    Hausa kan tehna hi a diklo a ni, sum leh pai ngah ringawt hi em ni hausa kan tih le..? kan inzawh chian a va ngai em...Sum leh pai ngah chu a chakawm teh e...mahse kan hmuhna a dikloh chuan kan hausa thei dawn chuanglo a ni.

    Hlimna hi midang atang dawng thei mah ila...kei mahni hi kan pawimawh ber a ni. Kan hlimna hi kan ngaihtuah thiam a ngai a ni.

    Ava dik em...kan Pathian aia ropui hi a awmlo a ni.

    ReplyDelete
  23. Marvinic, min rawn tlawh a, ka lawm khawp mai. I comment hlu tak hi a ngaihnawmin chhiar a nuam ka ti. I hman chang hi chuan lo lenglut fo thin rawh aw.

    ReplyDelete