Panlai nun ngaihawm

             Thenkhat te'n thiam takin an naupan lai chanchin an ziak thin a. Chhiar a nuamin a ngaihnawm thei thin hle. Mi tih thik ve niawm fahranin tunah hei, ka han ziak ve ta rup mai chu a nia. Mite ziak chu a tluk dawn lo tih hre reng mah ila, tihian ka blog lama lo awm ve mai mai atan ka han ziak ve ta rawih mai anih hi. Khang hun hlimawm tak tak ka hman ral tawh zozai te kha, koh kir theih rual an ni tawh lo. Mahse, ka tan chuan nimin lawka thil thleng ang mai kha ani fo thin. Enge maw chang hi chuan khang hunlai te kha ka ngai vawng vawng thin. Khawvel inher zel hian hun leh ni a liampui a, khang kan panlai hun nuam leh hlimawm tak tak te kha kumkhua atan a liampui tawh. Tunah zet zawng hmanlai an chang zo ta. Suangtuahna mitthla ah erawh nimin lawka thil thleng ang maiin a fiah em em thin.

Vawkpui nghal

          Vawi khat chu Lungrang a kan awm laiin vawk kan vulh ve a. Vawkchaw ka pek apiangin vawkpui nghal zet mai pakhat hian kan vawkchaw chu a lo chhuhsak thin a. Tum khat chu ka ning lutuk, inchhungah ka tlan lut a, ka kelkawm (hokey stick) ka chuh a, ka tlan chhuak leh a, kan vawkchaw ei saktu chuvawkpui ngei mai chu a hnungah ka theihtawpin ka'n vaw ngheng mai a le. A let tawp a, a tal nawk nawk mai. Chutia a leh tawp tawp takah chuan ka hlauthawng leh si, miin min lo en thup bawk nen. Nakinah chuan engti tiin emaw a  rawn tho va, a kal leh ta mai a. Chu vawk chu a fing ve tho a niang, vawi khatte mah kan vawkchaw a rawn chuh tawh ngai lo. Chumi tum chuan ka vawk vuak chu a thi mai dawn emaw ka tia, ka zam chhe hman asin aw.

            Vawikhat chu kan kawmthlang tengtere kunga tengtere rah chu a perha perh thlak kher tumin ka perh ngat ngat mai a. A hnu deuh ah chuan ral lehlama in atang chuan an au ri laih laih ka hria, ka han ngaithla chiang chu "Tunge maw ni dawn le, han en chiang deuh teh u," tia an inau ri ka hria a. Ka tenrtere perh lai chu ka chawl chiang asin aw.

Mau tawlh

             Pawl kua ka zir kumin vawikhat chu kan unaupa, kei aia la naupang zawk nen luihnar lamah mau sat turin kan chhuak a. Mau hmun a tam a, sah tur pawh a tam. Chawngte P lampang ramah mau kan sat a. Kan duhtawka tam kan sat a, thei leh thei lovin luikawr ah kan hnuk thla a, tichuan lui kan thlen thla thei hram a. Kan mau sah sa kan tawn khawm lai velin, a tlang lawka antam huan siam lai pa pakhat a rawn chho va, min en vung vung a, kan mau sahna hmun te min zawt a, kan hrilh a. A ngawi vung vung a, "Kan huan ami anih chu," tih pahin, kan mau sah sa, a tha tha a thlang a, min laksak ringawt mai anih chu. Mauhmun a ni a, mau a tam em em a. A duh chuan a sat ve thei tih kan hre reng. Mahse, amah kha patling upa lam tawh a ni a, kan ngam der si lo. Kha pa thiltih dan thing lutuk leh naupang mausah sa pawh chhuhsak duh mihring kha ka haw tawp hleithei lo.

Ka chhungte ka bum

             Tlang lama mau put aiin luia mau sahsa tawlh hi a hlawk zawk a, a hahdam zawk bawk. Vawikhat chu ka ipte ah chempui leh sairawkherh ka ak a, balhla ka pai bawk a, ka chhungte hnenah lui mawng lamah mau tawlh tura kal ka tum thu ka hrilh a. Luimawng lam panin ka chhuak a. Lui ka thleng thla ta maw tihah ka ngaihtuah chiang a, luimawng lamah mau ka sah chuan hah taka lui ka thlen thlakpui hnuah chho zawngin mau ka rawn nawr chhoh a ngai dawen a. A hahtlak tur zia ka ngaihtuah a, ka peih ngang lo, tichuan luihnar lam panin ak kal ta a. Chumi tum chuan mau lian tha tak tak leh sei tak tak ka sat teuh mai a. A nuam deuh nge, duh aiin hun ka lo ren lova. Lui ka thlen thlaka ka intawn fel chuan khua a tlai lam tawh hle a. Khua ka luh dawn chuan khua a thim ruai chu a ni tawh mai. Ka haw har vangin ka chhungte an lo mangang a, luimawng lama kal tur anga ka insawi miau avangin ka pa mangangin luimawng lamah min lo zawng. Kei lah luihnar lamah ka kal daih si. A zialo asin aw.....

Lawng kar

          Vawi khat chu kan naupan laiin Chawngte lui ah lawng kan kar mai mai a. Chutih lai chuan mikhual zurui thenkhat an lo kal a, an pawr em em mai leh nghal a. Ka lawng kar laiah chuang lovin ka thianpa, kei ai maha te leh chhawng zawk lawngah chuan an chuang ta a. An zinga pakhat chuan lawng chu a sawi vak vak mai a. Kan en reng a, ka thianpa chu a zam kher mai. Thei leh thei lovin a khalh phei ve tang tang a,  zurui pakhat chuan lawng chu a sawi lei vak vak mai a; vaukam an thleng a, an thian dang te chu lei ah an chhuk mai a. Zu rui zinga pakhat, rui phur pheng chu thuamhnaw ha tup chungin tui ah a zuang thla ta mai. Tui chungah rei a tak a lang lo, a tla chu a ni chawpchilh ta mai a. A zia lo vin hrilh a hai asin aw......Luia awm ho kha naupang vek kan ni a, tuman an tanpui thei lo. A thian te lah chuan an pui ngam bawk si lo. A thianpa pakhat tui hleuh thiam lo khan vaukam atanga lo thlirtu naupang ho hnenah, "Khu, khu, khu, pui ta che u, pui teh u...." tiin a au tuarh tuarh a. Naupang tan puih ngam chi zia zang a ni si lo. Naupang mai chu ka ni ve tho na a, lawnga chuang ka nih miau vangin ka hlau lo. Ka lawngin ka um phei a, a tlakna lai ka thlen phei meuh chuan tuiah a pil tawh. Naupang ve mai ka ni a, ka zuang lut ngam bik der si lo. Vaukama awm naupang ho chuan puitling an pun a, a ruang pawh rei ngial zawngin an inliluh chhawk zak zak mai. A pawi ka tiin ka khawngaih asin aw.....

Khawmpui

           Vawikhat chu TKP khawmpui hmangin Lungrang ah kan zin a. Khawmpui a tiakni tuk zingah chuan hnatlang kan nei a. Vanduaithlak takin bottle keh ka rap palh hlauh mai. A thi duh khawp mai a, ka pu a lokal a, "Lei in han rap ve te reng reng hi, in rap na thei chawrh chawrh lutuk alawm maw le," a rawn ti ringawt. Min hauh a duh ve si, ka thiam loh a ni bawk si lo, tikhian min hau chu a ni ve tho mai.

Krismas hmangin Chakma khua ah

            Vawi khat chu Chakma khua Sedailui ah krismas kan hmang a. Kan thlen tlai ah ka ek chhuak lutuk, insum zo lo kha, lungpui phenah ka e. A tukah krismas sa la turin mizo khuaah kan kal leh daih. Kan kal hlanin ka ekna bul chiah li chu baptisma chan nan an lo tifai a. Ka ek chu a langsar ta viau ni tur a ni, an lo thianfai vek. A zia lo asin aw... Baptisma chu an chang ta hlawm ngei a. Chumi hnuah sakramen kan ei dawn a, chakma pa ho pawh an thu ve laih mai. Chhang them kha an sem a, chakma pa pakhat khan a la a, a laksa kha a fapa naupang te takte khan a chuhpui ta tlat mai. A hawihai mai mai asin.

            Hemi tum vek hian kan krismas hmang zo, a tuk maiah kan haw tawh dawn a. Chhuatah kan mu thap mai a. Chumi zan ber kher chu ka va haw mai mai tak em. Chhuat lai taka phulraw ban an phun ah khan ka han kep chho tai tai mai chu niin. Lawn laklawh laiin ka thangharh ta. Thenkhat an lo la meng, sawi tur reng ka nei lo. Inlukhupin ka mu hmaks.Hemi tuma kan krismas hmang hi chu a hnuah min fiam nan tak an hmang a, kan nuih pui rei khawp mai.

Thingpui leh ajinomoto

           P.U. ka zir lai hian ka Pu te inah ka awm thin a. Kan in kha biakin bul maia awm ani bawk a, ka pu lah kohhran upa a lo ni bawk nen, inkhawm ban hun velah hi chuan kan lun thei lut lut khawp mai.Thingpui hi ketli te ah kan siam sa a, inkhawm bang lo lut apiang kha kan lo hlui ta thin a. A thenin a thlum an duh a, a thenin a hang, a then a sen thlum, a then a sen hang..... a buaithlak ve thei zek thin. Zankhat chu uluk takin thingpui ka lum a. Ketli te ah ka chhung chhuak a, bawnghnute ka pawlh a, chutah chini ka han pawlh leh a, a tui hmel mai mai asin aw..... Inkhawm an lo bang a, sem theih mai turin ka han thli chhuak a. Sem hmain a thlum leh thlum loh enchhin nan ka han lem pawp mai a.......awi awi awi..... a hang lutuk, a hang lutuk. Khawvel thingpui zawng zawngah a la hang ber mai awm e. Ka uak nghal tuarh tuarh mai. Chini emaw tia ka lo thlum ve ngawt kha, chini a ni reng reng lo, kan ajinomoto lei khawlsa ka lo telh ngheng chu niin. Ka thingpui in tawh zawng zawngah a la hang ber a, a tui lo ber bawk.

Chungu dissection

           P.U. ka zir lai vek hian Zoology practical ah chungu zai hi kan zir thin a.  Ka ten deuh bawk a, ka zai tui thei lo thin hle mai a. Practical ah pawh ka zai fuh lo thin khawp mai. Zan khat chu chungu an hram chuah chuah mai a. Man tumin kan unaupa Tai-a nen kan chhuak a. Kan man nual reng bawk a. Kan tihlum phawt a, tichuan bedroom ah kan keng lut a, ka dissecting box kan la chhuak a; dawhkanah kan kilh bet sauh sauh a, kan zai ta mial mial mai a. Kan chan darh hneh khawp mai. Chutah bedroom ah ka pi a rawn lut thut mai. Hmanhmawh lutukin kan chungu zai pherh darh vek tawh chu ka ipte ah ka hnawh lut nghal rawk rawk a.  Ka ipte chu a vawt raih raih mai. Kan lo inchhawp hnawk bawk si, kan hmel leh chezia a hmuhin ka pi ngaih a tha lo, ka ipte puar pung mai a han en chiang chu le, kan chungu zai darh vek tawh hnu, a ril nena ka iptea ka hnawh hnawn hnuk mai ka han phawrh chhuak a leeeee......ka pi paw'n tun thleng hian mak tiin a la sawi chhuak thin. A hnuah a bawp kan hem hmin a, kan la ei zui. Rinai takin a tui phian lehnghal.

Ka vawikhat ram kal vena kha

            Vawi khat chu kan naupan laiin ka pu Vanthuama'n an huan ah min hruai ve a. A fapa Zartea nen kan inkawm rual a, kan pahnih in kan kal ve a. An huan hi khua atanga km 3 velah kawngpui atangin a peng a. Kawngpui atang pawh hian kan la kal nual mai. An huanah hian thei kung chi hrang hrang a tam hle a. An vau a lui hi luite  pahnih infin a ni a, a lui hi a te chhe lutuk lo va, luite pangai, kang ngai lo a ni a, li te pawh a awm ve. Fur lai phei chuan kan a harsa hle thin a ni awm e. Lakhuih, ser leh kawiam te kha ka la mitthla thei. A hnuaiah panhnah a zam nasa hle bawk. Ram la kal ve ngai lo tih takah nuam kan ti kher mai. Thei kan lawh a, kan ei a, luiah kan inbual bawk a. A ral lehlamah khan ka hmelhriat Pu Kawlha te'n huan tha tak an nei bawk a, tin an huan ah hian dil te an nei a, leilet tha tak an nei a, an riahchialh bawk a. An nu ber khan a fate a auva, keinin naupang a tih takah Zartea nen a au apiang in kan lo chhawn zel a. Kan awmna a rawn thleng, a fate ni lovin keimahni kan lo ni si, a hrilh a hai ngei mai. A pawi zia kan hre lo, ka pu in min hau hrep te kha mak kan ti hle zawk a. Chawhnu lamah chuan enge ka rilru ah lo awm thut ka hre lo, a rukin ka haw daih a. Ka pu te khan ka haw daih a ni tih an hre si lo. Min lo zawng nasa hle a ni awm e. Lui hnar lam nen, lui mawng lam nen min zawng a, tlema li awm deuh hlek kha chu min lo en uluk viau ni tur a ni. Min phek zawn hle dawn ani tih ka hre miah lo. A hnuah mi dang daihin ralkhat atanga ka haw lai min lo hmu a ni awm e. Tlaia an lo haw chuan ka nu hnenah an mangan zia leh min zawn nasat zia te sawi pahin thei min lo hawn sak te min rawn pe bawk a. Naupang a chu ni lo ila chuan min haw ngawt ang. Min vuak pawp pawp an chak ngawtin ka ring hial.

Coconut kunga lawn

           Kan naupan lai hian mi coconut kunga lawn ruk kan ching hle a. Coconut kungah kan lawn a, a rah hring, a tui nei tawh chin kha chu kan thlak thla hmiah hmiah a. A kung hnuaiah kan thutchilh sauh sauh a, sairawkherh kak hmangin kan chhu chawrh a, a khi kar atanga a tui lo chhuak chu tui ti takin kan dawt khawlh khawlh thin. Coconut lawh ruk hual kha kan nei thin a, a khat mawi tawkin kan lawh ru deuh reng mai. Mahse SIB quarter bula coconut kan lawh ruk erawh kha chu min hmu a, min hau. Ngawi rengin kan kal kiang a. A hnu kar hnih ral hnuah kan va lawh leh chu, mak min tih hmel ngei mai. Min hau leh a, an tawng kan hrethiam si lova, kan inmelh hrek hrek a, ngawi rengin kan kal leh mai. Vawihnih min hauh hnu kha chuan kan lawh sak zui ta lo. Chawngte khawlum hnuaia coconut tui dawt khawlh khawlh kha chu a lo nuam em a ni.

Cyclone a tleh e

           A kum zat chiah ka hre chiang ta lo, 1991 emaw kha a ni ta mai thei. Zan khat chu cyclone a tleh chiam mai a. Hemi kum hian ka pu te inah lehkha zira ka awm lai a ni a. Mut hi ka han duh burh burh khawp mai a. Chumi zan pawh chuan thli a tleh nasa, thenkhat rawn tlanlut pawh an awm nual. Tlangval pakhat zan leng haw kha a rawn tlan lut bawk a. Thli hlau tak mi a ni ngei tur a ni, "Thli nat lutuk vangin khi lai tuizem phen ah khian ka tawm a, tuizem khi a a rawn puar pawp pawpin ka hria" a rawn ti lut.  Kawmchhakpa Pu Sainawla pawh an in a tluk vangin a rawn tlan lut a. Mahse mut a chhuak miau sia, khumah kan mu bawrh bawrh mai. Ka pu mangangin "Tumah mu su, hetiang thli tleh rapthlak karah an mu burh burh ngai lo," a tia. Min thawng tho vek. Upa hovin an ti thin pawh a ni mahna, ka pu chuan "Zahngai, zahngai" a ti mawlh mawlh mai a. Nuih duh rual kan ni bawk a, "zahngai" a tih mawlh mawlh chuan kan nuih a tiza tlat, a rukin kan lo nui cher cher. Tukverh darthlalang phen atangin rangva thlawk var zauh zauh thin kha kan hmu thei a, "khu pawh, khu pawh, a thlawk leh ta," kan lo ti thin a. Ka pu khan mak min ti ngawtin ka ring. Mutchhuakin min zem, kan meng rei ve thei ta ngang lo. Men rei ngawt khan awmzia a nei si lo va, Tai-a nen a rukin kan mu daih. Kan inlukhup hmak a, kan mu tui bawk a niang chu, zinga kan harh meuh chuan kan mutna bul skirting a lo awm tawh reng reng lo. A kaw huau mai a, kan blanket sin lai chu a lo huh hnuang mai bawk a. Mihring hi hetiang em em hian a ni maw a lo muttui theih thin tiin ka ngaihtuah let fo thin.

           Khang hun lai te kha a va ngaihawm thin tak em. Vei ren run kan nei lova, ngaihtuah ngut ngut kan nei lova, chungkaw harsatna te kan vei lova, rualawt em em in kan awm hek lo. Zan thla eng hnuaia zai mai mai te kha nuam kan tih hunlai kha a ni a. Kan neih chhun chhun kan lungawipui mai a, kham taka ka mut theih a, puar taka ka ei theih chuan ka lung a awi em em thin. Khang hunlai te kha a ngaihawm thin khawp mai. Tun hnua ka ngaihtuah hian mihring nih chhungin kan naupan lai kha kan rilru thianghlim hunlai ber niin ka hre ta.